|
Avm Kanun Tasarısı
BÜYÜK MAĞAZALAR KANUNU TASARISI TASLAĞI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç ve kapsam
Madde 1.- Bu Kanunun amacı, büyük mağazaların kuruluşlarına, ticari faaliyette bulunmalarına ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanun, hangi ad altında olursa olsun il, ilçe ve belde belediyeleri hudutları içinde kalan dört yüz metre kare üzerinde satış alanına sahip, büyük mağazaları kapsar.
Tanımlar
Madde 2.- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) Büyük mağaza: Dörtyüz metre karenin üzerinde satış alanına sahip olan süpermarket, hipermarket, megamarket, grosmarket, tanzim ve indirim satış mağazası veya tüketim maddeleri ve ihtiyaç malzemelerinin toptan ve/veya perakende satışının yapıldığı iş yerleri ile bunları ihtiva eden alış veriş merkezlerini,
c) Satış alanı: Otopark, depolama ve üretim tesis ve alanları hariç büyük mağazaların doğrudan satış alanları ile aracı satıcılara kiraladığı alanların toplamını,
d) Valilik: Büyük mağazanın kurulduğu yerin valiliğini,
e) Belediye: Büyük mağazanın kurulduğu yerin ilk kademe, ilçe ve il belediyesini, büyük şehir belediyesi olan ilde büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyesini,
f) Oda: Büyük mağazanın kurulduğu yerdeki Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği ile
ticaret ve sanayi odasını veya ticaret odasını,
g) TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,
h) Dernek: Büyük mağazanın kurulduğu yerdeki üyesi en fazla olan tüketici derneğini,
ı) Belge: Büyük mağazanın kurulmasına ilişkin Bakanlık veya valilik tarafından verilecek ön izin ve izin belgelerini,
i) Rapor: Stratejik Kentsel ve Çevresel Etki Değerlendirilmesi Analiz Raporunu,
j) Değerlendirme Komisyonu: Stratejik Kentsel ve Çevresel Etki Değerlendirilmesi Analiz Raporunu hazırlamak amacıyla, teknik hazırlıkları, çalışmaları ve sekretarya işleri il özel idareleri ve belediyelerin imar birimlerince yapılan ve bu kuruluşların koordinasyonunda, yönetmelikle belirlenecek diğer ilgili olabilecek kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan komisyonları,
k) Yetkili Makam: Kuruluş iznini verecek olan valiliği veya Bakanlığı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Diğer Esaslar
Kuruluş
Madde 3.- Büyük mağazaların kuruluşuna, valilik veya valiliğin teklifi üzerine Bakanlık tarafından izin verilir. Kuruluş izninin alınması diğer kanunların zorunlu kıldığı izin ve ruhsatların alınması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Kuruluş iznini almayan projelere, belediyeler tarafından ruhsat verilmez ve bu projeler teşvik kapsamına alınmaz.
Kuruluş izini
Madde 4.- Satış alanı on beş bin metre kareye kadar olan büyük mağazaların kuruluş izinleri; imar planlarında belirlenen ticaret alanlarında, kentsel ve bölgesel iş merkezilerinde ya da tali iş merkezlerinde doğrudan, imar planlarında bu şekilde belirlenmiş alanlar yoksa Değerlendirme Komisyonu tarafından hazırlanan Rapora göre valilik tarafından verilir.
Satış alanı on beş bin metre kareden fazla olan büyük mağazaların kuruluş izinleri; imar planlarında belirlenen ticaret alanlarında, kentsel ve bölgesel iş merkezilerinde ya da tali iş merkezlerinde valiliğin doğrudan teklifi üzerine, imar planlarında bu şekilde belirlenmiş alanlar yoksa Değerlendirme Komisyonu tarafından hazırlanan Rapora göre valiliğin teklifi üzerine, Bakanlık tarafından verilir. Bakanlık bu yetkisini, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından belirlenen şehirlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik katsayısını dikkate alarak valiliklere devredebilir.
İmar planlarında ticaret alanı, kentsel ve bölgesel iş merkezi ya da tali iş merkezi belirlenmemiş olan yerlerde, büyüklüğü ne olursa olsun Değerlendirme Komisyonu tarafından hazırlanan Rapora göre, valilik tarafından büyük mağaza kuruluşu ön izni verilir. Ön izine göre büyük mağaza kuruluş yeri imar planına işlenir ve müteakiben yetkili makam tarafından kuruluş izni verilir.
Kuruluş izini kriterleri
Madde 5.- Büyük mağaza kurulabilmesi için; öncelikle imar planlarında ticaret alanı, kentsel ve bölgesel iş merkezi ya da tali iş merkezi ayrılmış olması ve bu alanların büyük mağaza kurulmasına müsait bulunması şartı aranır.
Ayrıca kuruluş talebi;
a) Faaliyet gösterilecek yerdeki yapı yoğunluğunun elverişliliği, nüfus ve trafik yoğunluğu,
b) Faaliyet gösterilecek yerdeki esnaf ve sanatkarlar ile küçük ve orta boy işletme
yoğunluğu,
c) Satış alanları büyüklüklerine göre büyük mağazaların şehir yerleşim merkezlerine ve birbirlerine olan uzaklıkları,
d) Büyük mağazaların ulaşım, otopark, sosyal tesisleri ile şehir alt yapısına getireceği yükler ve çevre sorunları,
e) Mevcut yapıların büyük mağaza olarak kurulmasının talep edilmesi halinde, yapı kullanma izin belgesinin varlığı, yapı standardının büyük mağaza kullanımına uygun olması, depreme dayanıklılık, yangın ve benzeri risk durumları için tedbirlerin yeterli olup olmadığı,
yönlerinden değerlendirilir.
İmar planlarında ticaret alanı, kentsel ve bölgesel iş merkezi ya da tali iş merkezi ayrılmamış olması halinde, kuruluş izin talebi, yukarıdaki koşullar ile yönetmelikle belirlenecek diğer koşulları içeren Rapor çerçevesinde değerlendirilir.
Yukarıda belirlenen koşullar veya Değerlendirme Komisyon tarafından hazırlanan Rapor, piyasa ekonomisi ve ticari kurallardaki gelişmeler ışığında kamu yararı esas alınarak yetkili makam tarafından değerlendirilir ve kuruluş talebinin uygun olup olmadığına otuz gün içinde karar verilir.
Büyük mağazanın kuruluş izin talebinin kabul edildiği veya gerekçeleri de belirtilmek suretiyle reddedildiği, yetkili makam tarafından talep sahiplerine bildirilir. Kuruluş talebinin reddedilmesine ilişkin işlemin dava konusu edilmesi ve davanın reddi yönünde verilen kararın kesinleşmesi halinde, aynı yer için yeniden yapılacak kuruluş talepleri başka bir gerekçe gösterilmeksizin reddedilir.
Büyük mağazaların kurulmasına ilişkin içeriği ve şekli yönetmelikle belirlenen belge valilik tarafından tanzim edilir ve verilir.
Büyük mağazalar sicili
Madde 6.- Her ilde ticaret odası veya ticaret ve sanayi odası bünyesinde “Büyük Mağazalar Sicili” oluşturulur. Yetkili makamca kuruluş izni verilen büyük mağazalar, “Sicil Defteri”ne kayıt edilerek bir sicil numarası verilir. Büyük mağazalar ile büyüklüklerine bakılmaksızın bu mağazalara ait satış zincirleri ile şubelerine ait belgeler ve gelişmeler sicil dosyasında muhafaza ve takip edilir.
Yetkili makamlarca verilen büyük mağaza kuruluş izinleri, belgeleri ile birlikte on beş iş günü içinde sicil kaydını tutacak ilgili odaya gönderilir. Oda, on iş günü içinde sicil kayıt işlemlerini tamamlayarak büyük mağaza kurucusuna bildirir.
Şubeler ve satış zincirleri
Madde 7.- Büyük mağazaların aynı ya da başka yerleşim merkezinde doğrudan veya dolaylı olarak satış mağazaları zinciri kurmaları ve şube açmaları bu Kanun hükümlerine tabidir.
Otopark mecburiyeti
Madde 8.- Büyük mağazalar satış alanları toplamının en az yarısına tekabül edecek aynı mahalde bir sahayı, müşterilerinin ücretsiz kullanımına açık ya da kapalı otopark olarak düzenlemek zorundadır. Satış mağazaları zincirlerinde de park yerleri, satış alanlarına göre değerlendirilir.
Çalışma saatleri
Madde 9.- Büyük mağazaların çalışma saatleri Bakanlar Kurulunca veya Bakanlıkça belirlenmemiş ise, illerin nüfusuna, sosyoekonomik gelişmişlik düzeyine ve mevsim şartlarına göre iş günü, hafta sonu, resmi tatil ve bayram günlerinde çalışma saatleri, odalar ve belediyelerin görüşleri alınarak valiliklerce belirlenir.
İstisnalar
Madde 10.- Bu Kanunun uygulanması bakımından kuruluş izni almaya gerek bulunmadan belediyelerce izin verilen işyerleri, aşağıda belirtilmiştir.
a) Büyük mağazaların satış zincirleri ile şubeleri hariç satış alanı itibariyle dört yüz metre kareyi aşmayan mağazalar.
b) Eczaneler.
c) Esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı belediyeden tezgah kurma izinli esnafın yer aldığı mahalli idareler tarafından oluşturulan her türlü semt pazarları.
d) Sadece ürettikleri mamulleri doğrudan halka satmak kaydıyla bulunduğu il içinde ya da üretim tesisi yanında bin metre kareyi aşmayan fabrika satış mağazaları.
Dört yüz metrekarenin üzerinde satış alanına sahip mağazalar ile bu maddeye göre istisna kapsamında yer alan kuruluşlara, bu Kanunun 9 uncu, 11 inci 12 nci ve13 üncü maddeleri hükümleri uygulanır.
Ödemeler
Madde 11.- Büyük mağazaların, alışveriş yaptıkları işyerleriyle aralarında ticari mevzuata ve teamüllere uygun olarak satın alma ve ödeme şartlarını belgeye dayalı olarak kararlaştırmaları esastır. Bu hususlar belgeye dayalı olarak belirlenmemiş ise büyük mağazalar;
a) Satın aldıkları malların bedelini teslim tarihinden itibaren en geç altmışıncı günde,
b) Taze etler ve et ürünleri ile süt ve süt ürünlerinin satış bedellerini teslim tarihinden itibaren en geç otuzuncu günde,
c) Yaş sebze ve meyve ürünlerinin satış bedellerinin teslim tarihinden itibaren en geç otuzuncu günde,
d) Otuz gün içinde bozulabilen veya günlük kaydıyla satılan besin ürünlerinin satış
bedellerini teslim tarihinden itibaren en geç on beşinci günde,
ödemek zorundadırlar.
Ödeme şartlarına uyulmaması halinde, fatura tutarı üzerinden, T.C. Merkez Bankası reeskont ve avans işlemlerinde uygulanan faiz oranında gecikme faizi uygulanır.
Yasaklar
Madde 12.- Büyük mağazalar;
a) Tedarikçi veya üreticilere ürettirip satın aldıkları ürünleri kendi markaları altında satmaları halinde, bu satışların toplamı, cirolarının %40’ını geçemez.
b) Anlaşmalarında yoksa tedarikçi veya üreticiden hizmet, raf, katılım, reklam, anons bedeli ve benzeri uygulamalar adı altında herhangi bir ücret talep edemezler.
c) Son kullanma tarihini açıkça ambalajı üzerinde ve etiketinde belirtmeden tüketim mallarına ilişkin indirimli veya hediyeli satış kampanyası düzenleyemezler.
d) Tüketiciyi yanıltan süresi belirlenmemiş indirimli satış kampanyaları düzenleyemezler.
e) Diğer işletmelere zarar verecek ve haksız rekabet oluşturacak şekilde maliyetinin altında, zararına satışlar yapamazlar.
Büyük mağazalar; tasfiye, işyeri değişikliği, kış ve yaz mevsim değişimi, bayram ve özel günlerde ve seri sonu satışlarda, bağlı olduğu odadan süresi belirlenecek şekilde indirimli satış izni alır.
Ceza hükümleri
Madde 13.- Kuruluş izni alınmaksızın kurulan ve ticari faaliyette bulunan büyük mağazalar vali tarafından kapatılır ve bunların işletmecilerine satış alanları itibariyle yüz metrekare başına iki yüz Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir.
İzin almadan faaliyette bulunduğu için kapatılan büyük mağazaların, faaliyete geçmeleri ancak, cezalarını ödeyip gerekli izni almaları halinde mümkündür.
Büyük mağazalarda yapılacak denetimlerde kuruluş izni hilafına işlem yapıldığı ve tesis gerçekleştirdiği tespit edilirse, cezayı gerektiren durumun mevzuata ve kuruluş izin belgesindeki hususlara uygun hale getirilmesi bunların işletmecilerine yazılı olarak tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde gerekli şartları yerine getirmeyen büyük mağazanın her türlü faaliyeti vali tarafından durdurulur ve birinci fıkrada belirtilen para cezası uygulanır.
Büyük mağazalarca, bu Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen yasaklara aykırı davranılması, yapılacak denetim, inceleme ve araştırmalarda yetkili makamlarca ve görevli denetim elemanıca istenen bilgi ve belgelerin verilmemesi, eksik verilmesi veya yanıltıcı bilgi ve belge verilmesi hallerinde, işletmecilerine birinci fıkrada yazılı idari para cezasının iki katı uygulanır.
Bu Kanunda belirtilen para cezaları idari nitelikte olup, vali tarafından verilir. Fiilin bir yıl içinde tekrarı halinde, her tekrar için, iki katı idari para cezası uygulanır. Büyük mağazaların faaliyetlerinin kontrolü ve denetimi amacıyla herhangi bir işlem başlatılması halinde zamanaşımı süresi kesilir.
Diğer kanunlarda öngörülen cezalara ilişkin hükümler saklıdır.
Denetim
Madde 14.- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili denetleme, inceleme ve araştırma yapmaya ve yaptırmaya Bakanlık yetkilidir. Bakanlık denetleme, inceleme ve araştırma yetkisini valilik veya belediye vasıtasıyla kullanabilir.
Büyük mağazaların rekabeti bozucu nitelikteki uygulamaları Bakanlık tarafından Rekabet Kurumuna intikal ettirilir.
Uyuşmazlıkların çözümü
Madde 15.- Büyük mağazaların, tedarikçileri/sağlayıcıları veya üreticiler ile yaptıkları sözleşmelerden doğan ihtilaflar, sözleşmelerinde belirtilmesi halinde, oda veya TOBB tahkim kurullarında çözülür. Gerekirse TOBB, bu konuda Bakanlığın görüşüne başvurabilir. Bakanlık görüşünü on beş gün içinde bildirir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yönetmelik
Madde 16.- Büyük mağazaların kuruluş izin talepleri, bu taleplerin değerlendirilmesinde hazırlanacak “Stratejik Kentsel ve Çevresel Etki Değerlendirilmesi Analizi Raporu”na ilişkin esaslar, Değerlendirme Komisyonlarının kimlerden oluşacağı ve çalışma usul ve esasları, ön izin belgesi ve kuruluş izin belgesi, “Büyük Mağazalar Sicili”, sicil defteri ve büyük mağazaların denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar ile bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu ile varsa büyük mağazaları temsil etmek üzere kurulmuş olan kuruluşun görüşleri alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Geçici madde 1.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, işletmeye geçmiş olan büyük mağazaların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde kuruluş faaliyetlerine ilişkin diğer mevzuat uyarınca almış oldukları işyeri açma izin ve ruhsatlarının birer örneğini bir dilekçe ekinde yetkili makama vermeleri ile ilave harç alınmaksızın kuruluş izinleri başkaca bir işleme gerek kalmaksızın verilir.
Yetkili makamlarca bu maddeye göre verilen büyük mağaza kuruluş izni ile diğer mevzuat uyarınca aldıkları işyeri açma izin ve ruhsatların bir örneği bu mağazaların sicil kaydı yapılarak sicil numarası verilmek üzere bağlı olduğu odaya gönderilir.
Büyük mağaza olarak faaliyette bulunmak üzere yapı inşaat ruhsatı almış olmakla birlikte inşaata başlamamış veya inşaat halinde olan yahut inşaatı bitmiş olmasına rağmen muhtelif nedenlerle ticari faaliyete geçmemiş büyük mağazalara, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce diğer mevzuat uyarınca almış oldukları yapı inşaat ruhsatı ve/veya yapı kullanma izin belgesini ekleyerek, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 60 gün içinde bir dilekçe ile yetkili makama müracaat ederek büyük mağaza kuruluş izni verilmesi talebinde bulunmaları ve bu dilekçede en geç iki yıl içinde faaliyete geçeceklerini taahhüt etmeleri halinde birinci fıkraya göre kuruluş izni verilir.
Yürürlük
Madde 17.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|